pasja ornitologa. tworzenie mitu
26 maja - 26 czerwca 2011
Galeria Sztuki Współczesnej BWA SOKÓŁ
Wernisaż:
26 maja 2011, godz. 18:00
Pierwsza odsłona projektu GALICJA. TOPOGRAFIE MITU. Koncepcja projektu nawiązuje do tradycji i historii regionu – i całej XIX w. Małopolski – w którym Nowy Sącz był przykładem typowego, wielonarodowego oraz wielokulturowego miasta Cesarstwa Austro-Węgierskiego. Ten kontekst w znaczący sposób wpłynął na jego tożsamość, kształt, rozwój i jest odczuwalny również dziś, mimo że od czasów Cesarstwa minęło już prawie 100 lat.
PASJA ORNITOLOGA. TWORZENIE MITU była pierwszą odsłoną cyklu pięciu prezentacji pod wspólnym tytułem GALICJA. TOPOGRAFIE MITU.
Projekt budować będą dwie przenikające się wzajemnie tradycje. Jedna to perspektywa sądecka – subregionu Małopolski, druga o szerszym zasięgu, nawiązująca do większej liczby narodów, będących współobywatelami Austro–Węgier. Przedsięwzięcie przewiduje cykl pięciu międzynarodowych prezentacji artystycznych, przygotowywanych za każdym razem przez innego kuratora (reprezentującego różne nacje byłego Cesarstwa). Pozwolą one na współczesną interpretację o charakterze artystycznym tematu naszej tożsamości oraz nawiązanie do dzisiejszego spojrzenia na niegdysiejszą wspólnotę ze strony mieszkańców obecnie niezależnych państw imperium. Taka konfrontacja artystyczna oraz ideowa, wynikająca zarówno z historii, jak i z obecnych nurtów w sztuce, pozwoli na wielostronną reinterpretację zastarzałych mitologii, związanych z cesarsko-królewską tradycją, a jednocześnie naświetli obecne problemy nurtujące te kraje.
Przedsięwzięcie współtworzyć będą znakomici kuratorzy, którzy będą twórcami koncepcji autorskich poszczególnych prezentacji. Prezentację PASJA ORNITOLOGA. TWORZENIE MITU przygotował Adam Budak – od 2003 r. kurator w Kunsthaus Graz w Austrii i jednocześnie kurator wielu międzynarodowych przedsięwzięć artystycznych w Europie, spośród których warto wymienić Biennale Architektury w Wenecji (2004 r.) oraz Manifesta 7 (2008 r.). Autor licznych wystaw m.in. w Austrii, Polsce, Szwajcarii, Niemczech, twórca licznych cykli wykładów oraz konferencji poświęconych sztuce współczesnej, a także współtwórca podyplomowych studiów w zakresie teorii i praktyki kuratorskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim Krakowie.
Wystawa zgromadziła prace 14 wybitnych artystów: Nevin Aladag, Josef Dabernig, Andreas Fogarasi, Assaf Gruber, Vlatka Horvat, Franz Kapfer, Aleksander Komarov, Svätopluk Mikyta, Paulina Ołowska, Agnieszka Polska, Maria Ritter, Bruno Schulz, Slavs and Tatars, Sofie Thorsen.
W ramach przedsięwzięcia zaprezentowane zostały zarówno dzieła sztuki stworzone specjalnie z myślą o projekcie, a także już istniejące, a wpisujące się w ten obszar problematyczny.
Adam Budak o wystawie:
Jako rozdział otwierający rozpisaną na 5 głosów kuratorskich narrację wystawową GALICJA. TOPOGRAFIE MITU, wystawa PASJA ORNITOLOGA. TWORZENIE MITU nakreśla mechanizm elementarnej matrycy produkcji tożsamości, w której mit rozumiany jest jako „forma mowy“, semiologiczny schemat, metajęzyk, umożliwiający negocjacje granicznych przestrzeni rzeczywistości, historii i fikcji, w podroży poprzez krainy fantazji, pożądania i fantasmagorii. Wystawa koncentruje się na procesie tworzenia mitu, postrzeganym jako generator jedności, porządku i istoty, i analizowanym w społeczno-politycznym, kulturowym i geograficznym kontekście Galicji - wymyślonego obszaru byłej monarchii austrowęgierskiej, „niezrealizowanego“ projektu, którego przestrzenna wyobraźnia oscylowała przez stulecia pomiędzy polsko-ukraińskimi liniami granicznymi „w cieniu mocarstwa“. PASJA ORNITOLOGA to portret mitycznej konstrukcji Galicji, jej statusu „bycia poza historia“, jako zagubionej „prywatnej ojczyzny”. Jako proces odczytywania mentalnej mapy, to także próba ponownego odwiedzenia typowego dla Galicji dyskursu nostalgii, mająca na celu krytyczne rozpatrzenie niestabilnej geografii tego wielokulturowego i etnicznie zróżnicowanego regionu, a także jego kłopotliwego poczucia przynależności i uniwersalnych standardów.
Symboliczne rytuały „narodzin“, „początku“ i „wejścia” kształtują dramaturgię tej wystawy, która w dużym stopniu jest zainspirowana twórczością polsko-żydowskiego pisarza i artysty, Bruno Schulza (1892-1942), a w szczególności jego literackim debiutem, krótkim opowiadaniem, „Ptaki“ (1934), które zawiera wszystkie najistotniejsze aspekty Schulzowego zmitologizowanego uniwersum: pamięć niewinności i subwersji z okresu dzieciństwa, sny o niedojrzałości, a także dramat zawiedzionego autorytetu, opuszczenia i braku. Główna postać świata Schulza – Ojciec – to polimorficzna i ekscentryczna tożsamość: hybryda tradycji, kultur i mitologii, mistyczne medium, zdolne do komunikowania się z ptakami, jego prawdziwą obsesją, których język jest stałym motywem judaistycznej mitologii, językiem mitu i niedojrzałości. To, co mityczne i to, co rzeczywiste, a także, to, co należy do codzienności i to, co metafizyczne, budują oniryczny wszechświat Schulza i jego chronotop, postrzegany jako metafora zagubionych wielkich narracji i symbolizujący topoi Galicji jako „ostatniej Europy“.
Podczas gdy wystawa penetruje tajemnicze poddasze Ojca – laboratorium ornitologa przypominające Arkę Noego – gdzie zbierane są ptasie jajka i gdzie odbywa się metamorfoza, artyści zaproszeni do tej wystawy aktywnie angażują się w analizowanie mechanizmów tworzenia mitu i inicjacji, nawiązując do żywej tradycji Galicji i odsłaniając to, co konstytuuje jej postkolonialną kondycję: heterogeniczność i fragmentacje, niepełność i graniczny status, samowyobcowanie i swojskość. PASJA ORNITOLOGA. TWORZENIE MITU to akt równoważenia burzliwej historii: pomiędzy wyzwoleniem i zniewoleniem, wystawa ta artykułuje historyczny podmiot, rozpaczliwie ćwiczący swoją zagubiona umiejętność linearnej opowieści.
Cykl GALICJA. TOPOGRAFIE MITU realizowany w ramach projektu pn. „Sztuka współczesna narodów dawnej monarchii austrowęgierskiej”. Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013.
Projekt budować będą dwie przenikające się wzajemnie tradycje. Jedna to perspektywa sądecka – subregionu Małopolski, druga o szerszym zasięgu, nawiązująca do większej liczby narodów, będących współobywatelami Austro–Węgier. Przedsięwzięcie przewiduje cykl pięciu międzynarodowych prezentacji artystycznych, przygotowywanych za każdym razem przez innego kuratora (reprezentującego różne nacje byłego Cesarstwa). Pozwolą one na współczesną interpretację o charakterze artystycznym tematu naszej tożsamości oraz nawiązanie do dzisiejszego spojrzenia na niegdysiejszą wspólnotę ze strony mieszkańców obecnie niezależnych państw imperium. Taka konfrontacja artystyczna oraz ideowa, wynikająca zarówno z historii, jak i z obecnych nurtów w sztuce, pozwoli na wielostronną reinterpretację zastarzałych mitologii, związanych z cesarsko-królewską tradycją, a jednocześnie naświetli obecne problemy nurtujące te kraje.
Przedsięwzięcie współtworzyć będą znakomici kuratorzy, którzy będą twórcami koncepcji autorskich poszczególnych prezentacji. Prezentację PASJA ORNITOLOGA. TWORZENIE MITU przygotował Adam Budak – od 2003 r. kurator w Kunsthaus Graz w Austrii i jednocześnie kurator wielu międzynarodowych przedsięwzięć artystycznych w Europie, spośród których warto wymienić Biennale Architektury w Wenecji (2004 r.) oraz Manifesta 7 (2008 r.). Autor licznych wystaw m.in. w Austrii, Polsce, Szwajcarii, Niemczech, twórca licznych cykli wykładów oraz konferencji poświęconych sztuce współczesnej, a także współtwórca podyplomowych studiów w zakresie teorii i praktyki kuratorskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim Krakowie.
Wystawa zgromadziła prace 14 wybitnych artystów: Nevin Aladag, Josef Dabernig, Andreas Fogarasi, Assaf Gruber, Vlatka Horvat, Franz Kapfer, Aleksander Komarov, Svätopluk Mikyta, Paulina Ołowska, Agnieszka Polska, Maria Ritter, Bruno Schulz, Slavs and Tatars, Sofie Thorsen.
W ramach przedsięwzięcia zaprezentowane zostały zarówno dzieła sztuki stworzone specjalnie z myślą o projekcie, a także już istniejące, a wpisujące się w ten obszar problematyczny.
Adam Budak o wystawie:
Jako rozdział otwierający rozpisaną na 5 głosów kuratorskich narrację wystawową GALICJA. TOPOGRAFIE MITU, wystawa PASJA ORNITOLOGA. TWORZENIE MITU nakreśla mechanizm elementarnej matrycy produkcji tożsamości, w której mit rozumiany jest jako „forma mowy“, semiologiczny schemat, metajęzyk, umożliwiający negocjacje granicznych przestrzeni rzeczywistości, historii i fikcji, w podroży poprzez krainy fantazji, pożądania i fantasmagorii. Wystawa koncentruje się na procesie tworzenia mitu, postrzeganym jako generator jedności, porządku i istoty, i analizowanym w społeczno-politycznym, kulturowym i geograficznym kontekście Galicji - wymyślonego obszaru byłej monarchii austrowęgierskiej, „niezrealizowanego“ projektu, którego przestrzenna wyobraźnia oscylowała przez stulecia pomiędzy polsko-ukraińskimi liniami granicznymi „w cieniu mocarstwa“. PASJA ORNITOLOGA to portret mitycznej konstrukcji Galicji, jej statusu „bycia poza historia“, jako zagubionej „prywatnej ojczyzny”. Jako proces odczytywania mentalnej mapy, to także próba ponownego odwiedzenia typowego dla Galicji dyskursu nostalgii, mająca na celu krytyczne rozpatrzenie niestabilnej geografii tego wielokulturowego i etnicznie zróżnicowanego regionu, a także jego kłopotliwego poczucia przynależności i uniwersalnych standardów.
Symboliczne rytuały „narodzin“, „początku“ i „wejścia” kształtują dramaturgię tej wystawy, która w dużym stopniu jest zainspirowana twórczością polsko-żydowskiego pisarza i artysty, Bruno Schulza (1892-1942), a w szczególności jego literackim debiutem, krótkim opowiadaniem, „Ptaki“ (1934), które zawiera wszystkie najistotniejsze aspekty Schulzowego zmitologizowanego uniwersum: pamięć niewinności i subwersji z okresu dzieciństwa, sny o niedojrzałości, a także dramat zawiedzionego autorytetu, opuszczenia i braku. Główna postać świata Schulza – Ojciec – to polimorficzna i ekscentryczna tożsamość: hybryda tradycji, kultur i mitologii, mistyczne medium, zdolne do komunikowania się z ptakami, jego prawdziwą obsesją, których język jest stałym motywem judaistycznej mitologii, językiem mitu i niedojrzałości. To, co mityczne i to, co rzeczywiste, a także, to, co należy do codzienności i to, co metafizyczne, budują oniryczny wszechświat Schulza i jego chronotop, postrzegany jako metafora zagubionych wielkich narracji i symbolizujący topoi Galicji jako „ostatniej Europy“.
Podczas gdy wystawa penetruje tajemnicze poddasze Ojca – laboratorium ornitologa przypominające Arkę Noego – gdzie zbierane są ptasie jajka i gdzie odbywa się metamorfoza, artyści zaproszeni do tej wystawy aktywnie angażują się w analizowanie mechanizmów tworzenia mitu i inicjacji, nawiązując do żywej tradycji Galicji i odsłaniając to, co konstytuuje jej postkolonialną kondycję: heterogeniczność i fragmentacje, niepełność i graniczny status, samowyobcowanie i swojskość. PASJA ORNITOLOGA. TWORZENIE MITU to akt równoważenia burzliwej historii: pomiędzy wyzwoleniem i zniewoleniem, wystawa ta artykułuje historyczny podmiot, rozpaczliwie ćwiczący swoją zagubiona umiejętność linearnej opowieści.
Cykl GALICJA. TOPOGRAFIE MITU realizowany w ramach projektu pn. „Sztuka współczesna narodów dawnej monarchii austrowęgierskiej”. Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013.